Nagihan Kahraman
19 Ara 20233 dk.
Nagihan Kahraman yazdı: "Yaşarken hakkı verilememiş, ölümünün önüne geçilememiş kişilere sonradan bir özür mahiyetinde tabelalar çarpar bazen gözümüze. Bir tür günah çıkarma olarak görülebilecek bu tabela isimleri şimdiye kadar dikkatinizi çekmediyse diye Acı Harita Seçkisi adı altında bir araya getirilen öyküler okurlarla buluşuyor. Seçkinin ilk kitabı Eve Doğru Bir Bakış, geçtiğimiz haziran ayında raflarda yerini aldı."
Sokak, cadde, bulvar isimleri dikkatinizi çeker mi hiç? Mesela çoğu sokağın numarası vardır da bazılarına numara yerine isim verilmiştir. Bazı şehir meydanları, merkezdeki parklar da böyledir yine. Çoğu insan ismi tarihten, herkesin bildiği bir tür gurur gösterisi olarak yer alır bu tabelalarda. Bir de tam tersi vardır. Yaşarken hakkı verilememiş, ölümünün önüne geçilememiş kişilere sonradan bir özür mahiyetinde tabelalar çarpar bazen gözümüze. Bir tür günah çıkarma olarak görülebilecek bu tabela isimleri şimdiye kadar dikkatinizi çekmediyse diye "Acı Harita Seçkisi" adı altında bir araya getirilen öyküler okurlarla buluşuyor. Seçkinin ilk kitabı Eve Doğru Bir Bakış, geçtiğimiz haziran ayında raflarda yerini aldı. Şair ve özellikle de yazar kimliğiyle tanıdığımız Ercan y Yılmaz tarafından hazırlanan bu seçki, şu saygıdeğer on üç yazarın öykülerinden mürettep: Derya Sönmez, Çağla Çinili, Kadir Işık, Adnan Gerger, Abdullah Ataşçı, Zeynep Gülçin, Halil İbrahim Özbay, Seyhan Aslan Hanotte, Mustafa Özgür Çakır, Sedat Demir, Hülya Yalçın, Havva Yılmaz ve Gökhan Bakar.
Her biri farklı bir yazarın kaleminden çıkmasına rağmen bu öykülerin ortak noktası, haritalarda bakıldığında değeri bilinememiş kişilerin isimleriyle anılan yerlerin merkezde yer alması. Hangi mekânlardan, dolayısıyla kimlerden bahsediliyor bu öykülerde peki? Sabahattin Ali Kütüphanesi, Halit Ayar Durağı, Mehmet Ayvalıtaş Meydanı, Çetin Emeç Bulvarı, Kimsesizler Mezarlığı, Tahir Elçi Caddesi, İlhan Erdost Parkı, Hrant Dink Sokağı, Nuh Köklü Heykeli, Onat Kutlar Mahallesi, Ahmet Taner Kışlalı Caddesi, Mehmet Sincar Caddesi ve Emani El Rahmun Sokağı. Görüldüğü üzere oldukça çeşitli mekânlara verilen isimler söz konusu. Sokak, cadde, bulvar çok fark etmiyor esasında bu izlekte. Burada önemli olan, çeşitli yerlere verilen isimlerin neredeyse herbirinin bir şekilde aramızdan ayrılmış kişilerden mütevellit olması. Ülkemizde suikasta kurban gidenler için arkalarından adını yaşatma çabası, bu seçkiyle birlikte öykülere de taşınmış. Her öykünün başında "Acı Harita"nın konumlarından hangisi söz konusuysa onun adı özellikle belirtilmiş. Eser, Balıkesir'in Ayvalık ilçesindeki Sabahattin Ali Kütüphanesi ile başlayıp Sakarya'daki Emani El Rahmun Sokağı ile sona eriyor. Çoğunluğunu İstanbul ve Ankara'nın oluşturduğu haritada yer yer Ağrı, Gaziantep, Batman gibi şehirlere de yer veriliyor. Bu noktalardan oluşan Acı Harita'yı Ercan y Yılmaz sunuş yazısında yakın geçmişte suikast, saldırı, linç ve cinayetlere kurban giden insanların isimlerinden oluştuğunu, böylece yaşatamadığımız bu insanların kargo kutularımızın, mektuplarımızın ve haritalarımızın üzerinde yaşamaya devam ettiğini belirtiyor. Utançtan ya da hesaplaşma ihtiyacından sokak, cadde gibi yerlere verilen bu isimler seçkinin ilk kitabında böylece yerini almış oluyor.
Aslında öyküler, yerlerin bu isimleriyle içerik olarak pek alakalı değil. Hatta çoğunda söz konusu mekânlar, bambaşka bir kurgunun içinde sadece isim olarak geçiyor; yani öykülerin olayların gerçekliğiyle bağlantısı pek yok. Öykülere ilham olan mekânlar elbette kurgu ne olursa olsun gerçek hikâyelerini hatırlatmaya yeterli. Eski adı "Tünel" olan tramvay durağının adı "Halit Ayar Durağı" olarak değiştirildikten sonra, her gün Taksim-Tünel tramvay hattını kullananlarca daha bir dikkat çekici hâle geldiği şüphesiz. "İstiklal Perileri"nde adı geçen bu durak kurgusundan bağımsız olarak 2019'daki Halit Ayar cinayetini hatırlatmaya yetiyor örneğin. 2015'te Tahir Elçi, 1995'te Onat Kutlar, 1999'da Ahmet Taner Kışlalı, 1993'te Mehmet Sincar ve benzer şekilde öldürülen diğerleri de her an kendini hatırlatıyor böylece gelene geçene. Son olarak değinmek istediğim, adı geçen bu insanların hep erkek olması. Gazeteciler, baro başkanları, yayınevi sahipleri... Bu seçkide adı geçen tek kadın Emani El Rahmun. 2016'da sekiz aylık hamile olan ve on aylık da bir bebeği olan Suriyeli kadın, Sakarya'da önce tecavüze uğradı, ardından da bebeğiyle birlikte öldürüldü. Bu seçkilerin devamında belki de daha çok hatırlamamız hatta hiç unutmamamız için kadın isimleri verilen tabelalar üzerinden sürülür Acı Harita'nın izi. Bu temenni ile okurlara, adı yaşatılmaya çalışılan bu şahsiyetlere saygı duruşu niteliğindeki bu öykü kitabını öneriyorum. İyi okumalar.
EVE DOĞRU BİR BAKIŞ - ACI HARİTA SEÇKİSİ 1
Yazar: Kolektif
Hazırlayan: Ercan y Yılmaz
İthaki Yayınları, 2023
Tür: Öykü
152 s.