2020 edebiyat ödülleri kimlerin oldu?
Edebiyat ödülleri, edebiyat listeleri gibi edebiyatın en sorunlu bölgelerine işaret ediyor, malum. Seçici kurullar, katılımcı eserler, değerlendirme kriterleri her zaman ve her yerde baştan aşağıya tartışma konusu. Ancak ne kadar tartışılırsa tartışılsın ödüllerin okuru yönlendirme etkileri de şüphe götürmez. Biz de Litera Edebiyat olarak bu yılın belli başlı edebiyat ödüllerine gerekçeleriyle birlikte bakalım, ödül vesilesiyle 2020’nin taze eserlerini hatırlatalım istedik.
Türkiye’de de tüm dünyada olduğu gibi 2020 yılında verilen edebiyat ödüllerine pandemi damgasını vurdu. Pek çok ödül sahiplerine online olarak takdim edildi. Yunus Nadi Ödülleri’nde şiir ve öykü dalında verilen paylaşımlı ödüller dikkat çekti. Bir diğer dikkat çeken ise geçtiğimiz yıllarda tartışmaya sebep olan Duygu Asena Roman Ödülü jürisinin bu yıl ağırlıklı olarak kadın eleştirmen ve gazetecilerden oluşmasıydı. 2020 yılı Mersin Kenti Edebiyat Ödülü ise taciz tartışmalarının ardından Hasan Ali Toptaş’tan geri alındı.
Atilla İlhan Edebiyat Ödülü
Şiir: Hayhuy - Elif Sofya
Roman: Âşıklar Bayramı – Kemal Varol
Elif Sofya “kısa dizelerle, sesi kısarak yalın anlatımla ulaştığı şiirini ileri götüren yaklaşımıyla” 2020 Attilâ İlhan Şiir Ödülü’ne “Hayhuy” isimli kitabıyla değer görüldü. Kemal Varol’un “Âşıklar Bayramı”na verilen roman ödülü gerekçesi ise şöyle açıklandı: “Sözlü kültür ile yazılı kültürü başarılı bir şekilde birleştirmesi, âşık geleneğini baba-oğul ilişkisiyle harmanlaması, yolculuk üzerine kurgulanan yapıdaki yolculuğa paralel şekilde ilerleyen bir iç hesaplaşmayı etkileyici bir dille anlatması.”
Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü
Normal Nefes Almaya Devam Edin-Hakan Bıçakcı
“Bugünün tekinsiz dünyasının yarattığı sanrılar içinde kaybolan insanın metaforlar üzerinden, incelikli bir dil ve ritmi yüksek bir kurguyla anlatılması nedeniyle ödüle değer bulunan "Normal Nefes Almaya Devam Edin" adlı öykü kitabında Bıçakcı, kendine özgü yalın üslubuyla, modern zamanları ve faillerinin dehşetli monotonluklarını anlatıyor.”
Duygu Asena Roman Ödülü
Son Bakış - Irmak Zileli
Ödül jürisi, kültürel farklılıkları ve sınıf çatışmalarını iki kadın karakterin farklı kimlik ve kişilikleri üzerinden akıcı bir dille aktarabilen Irmak Zileli’nin “Son Bakış” adlı romanını ‘edebi yetkinliği ve anlatı biçimi bakımından’ oy çokluğuyla ödüle değer gördüğünü açıkladı. Zileli bu romanında genç bir kadının ölüme giderkenki son birkaç dakikasından yola çıkarak, geriye doğru hayatlar ve kuşaklar boyunca aktarılan bakışların izini sürüyor.
Orhan Kemal Roman Armağanı
Bir Dava - Ayhan Geçgin
2020 Orhan Kemal Roman Armağanının sahibi “Bir Dava” adlı eseriyle Ayhan Geçgin oldu. Ödül gerekçesi ise şöyle: "Türkiye'de derin işleyişe sahip hukuksuzluk, keyfilik, belirsizlik ve öngörülemezlik olgularını çok yerinde karakterlerle son derece güçlü bir olay örgüsü, anlatım, dil ve roman tekniğiyle birleştirmesi, Türkiye'nin yakın tarihindeki yargılamaların ve hukuksuzluk örneklerinin, bunun sürdürülmesi ve yeniden üretilmesi için bir zamanlar bütün gücüyle çalışan kudretli güçlerin ve ülkede yaşanan bütün hukuksuzluk ve adaletsizliklere karşı bürokratik/sınıfsal bağışıklığının nasıl ters yüz olduğunu çok güçlü olay ve diyaloglarla anlatması, Orhan Kemal'in gerçekçiliğine hem karakterler, hem olay örgüsü ve hem de toplumsal meseleler açısından yakın durması nedeniyle 2020 yılı, 49.Orhan Kemal Roman Armağanı'na değer görmüştür."
Sait Faik Hikaye Armağanı
Döngel Dünya - Ethem Baran
66. Sait Faik Öykü Armağanı, “Sait Faik’in özellikle son yıllarında ağırlık verdiği ‘doğa’nın şiirsel bir söylemle inşasına ilişkin biçemini, özgün bir dile getirişle yeniden ürettiği gerekçesiyle” Ethem Baran’ın, Döngel Dünya adlı eserine oy birliğiyle verildi.
Türkan Şoray’lı, Ediz Hun’lu Yeşilçam melodramlarının sıcaklığına sığınan gariplerin öykülerini anlattığı Döngel Dünya’da Ethem Baran, dünyanın gürültüsünden kaçıp bozkırın ortasında bir parça deniz arayanların peşine düşüyor.
Sedat Simavi Edebiyat Ödülü
Fikret- Beşir Ayvazoğlu
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin (TGC) düzenlediği Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, “Fikret” adlı biyografisiyle Beşir Ayvazoğlu’na verildi.Yazdığı biyografilerle geniş bir okur kitlesine ulaşmış bir yazar olan Beşir Ayvazoğlu, ödüle değer görülen bu geniş oylumlu kitabında Tevfik Fikret’i sadece bir şair olarak değil, bütün yönleriyle anlatıyor: Ailesi, öğrencilik hayatı, şiirle nasıl tanıştığı ve kimlerden etkilendiği, mizacındaki ani değişme, Serveti Fünun macerası, ressamlığı, mimarlığı, Mektebi Sultani Müdürlüğü ve Robert Kolej hocalığı, gazeteciliği, İttihat ve Terakki yönetimiyle sancılı ilişkileri, hayalleri, isyanları, kavgaları, hastalıkları, ölümünden sonraki gelişmeler; dili, fikirleri ve oğlu Halûk etrafında yıllardır devam eden tartışmalar...
Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri
Şiir: Hış - Ceren Biber
Öykü: Kalır - Esra Ersoy
Varlık dergisinin 1933'ten günümüze sürdürdüğü Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri’nin 87. yılındaki yeni sahipleri şiir dalında “Hış” adlı dosyasıyla Ceren Biber, öykü dalında ise “Kalır” adlı dosyasıyla Esra Ersoy oldu.
Yunus Nadi Ödülleri
Roman: Gemide Yer Yok-Ömer F. Oyal
Öykü: Eve Dönmeyen Hayvan- Murat Çelik
Kimsenin Bilmediği İnsanlar-Kadri Öztopçu
Şiir: Bile İsteye - Gonca Özmen
İncirin İçindeki Arı - Mehtap Meral
75. Yunus Nadi Ödülleri’nde roman dalında ödüle layık bulunan “Gemide Yer Yok”, hazırlıksız yakalanılan bir iç savaşı iç konuşmalar, gündelik olaylar, küçük ama hayati ayrıntılar üzerinden anlatan bir roman. Ömer F. Oyal, bütün hayatların ve mekanların işgal edildiği, yetişkinlerin hızla zalimleştiği, çocukların hızla büyüdüğü, yarın duygusunun herkesin avcundan kayıp gittiği bir hayatta kalma mücadelesine odaklanıyor.
Tudem Edebiyat Ödülleri
Bay Erdal'ın Tehlikeli Alakaları-Cem Aydoğan
Yetişkin edebiyatı alanında ve roman dalında düzenlenen 17. Tudem Edebiyat Ödülleri'nde roman dalında birincilik ödülüne ''Bay Erdal'ın Tehlikeli Alakaları'' adlı dosyası ile Cem Aydoğan değer görüldü.
Erdal Öz Edebiyat Ödülü
Jale Parla
Can Yayınları’nın kurucusu Erdal Öz’ün anısını yaşatmak için düzenlenen Erdal Öz Edebiyat Ödülü’nün bu yılki sahibi Jale Parla oldu. Seçici Kurul, Jale Parla’ya bu ödülü “Akademi ile edebiyat dünyasını bir araya getirme konusundaki başarısı, Türk edebiyatı üzerine özgün çözümlemeleri ve edebiyat eğitimine katkılarıyla, eleştiri geleneğini kültürel inceleme ve karşılaştırmalı edebiyat yönünde zenginleştiren yeni alanlar açması nedeniyle" verdiğini açıkladı.
Comments