Çocukların dünyasına onların gözlerinden bakmak

Zeynep Mutlu, Sevda Yüksel'in gençlik romanı, Mavi Göl Villaları üzerine yazdı: "Yazar, okurunun doğal güzellikleri fark etmesini; ağacıyla, çiçeğiyle, köpeğiyle, kedisiyle, dünyayı paylaştığı başka canlılara da yaşamında yer açmasını istiyor."

Edebiyat dünyamıza baktığımız zaman son dönemlerde özellikle gençlik ve çocuk edebiyatı alanında sevindirici çalışmalarla karşılaşıyoruz. Gazetelerin verdiği kitap eklerinde, edebiyat dergilerinde, internet ortamında yayın yapan portallarda bu alandaki ürünlere de sıkça yer veriliyor. 

Temel sorunumuz çocuklara kitap okumayı sevdirmek olduğuna göre onlara sunacağımız kitaplar büyük önem taşıyor. Anne-babalar ve eğitimciler çok iyi bilir ki çocuk ve genç, iyi kitaplarla tanışmadıkça onun kitap okuma alışkanlığını kazanması çok zordur. Öyleyse çocuk ve genç için iyi kitabın tanımı nedir diye düşünmek gerekiyor. 

Ben bu soruyu “çocuğun ve gencin dünyasını onların gözüyle” sunabilen yapıtlar diye yanıtlıyorum. Çocuklar ve gençler, yazınsal değer taşıyabilecek nitelikte ürünler ortaya koymakta yetersiz kalacağı için bu işi yetişkinlerin üstlenmesi kaçınılmazdır. Birçok kitabın sıkıntısı da burada başlıyor. Çocuğun ve gencin dünyası diye bize sunulan dünyalar yetişkinlerin dünyası, çocuğun ve gencin gözleriyle diye anlatılanlar da yetişkinlerin gözleriyle görülenler oluyor.

Sözü getirmek istediğim roman, dikkatimi sıkıntı diye nitelendirdiğim bu iki yöndeki başarısıyla çekti. Mavi Göl Villaları, küçük bir beldede yaşananları on iki yaş üzerindeki okurlara sunarken ne eksik ne fazla söylüyor. Söylediklerine yüklediği alt anlamlarla da okurunu zenginleştiriyor. 

Olay, bir havuzun çevresine sıralanan on iki villadan oluşan Mavi Göl Villaları’nda geçiyor. Okur, önce bu villalarda yaşayan Can’ı, Ada’yı, Parla’yı, Ozan’ı tanıyor. Can, 8. sınıfı yeni bitirmiştir. Yaşama farklı gözlerle bakmanın ardındadır. Yaşamda her zaman yeni seçenekler olduğuna inanır, bunları arar. Arkadaşlarıyla, okula karnesini almak üzere gittiği gün yine yeni bir seçenektir deyip merdivenlerden inmek yerine iniş ve çıkış merdivenlerini birbirinden ayıran duvarın üzerinde yürümeye kalkınca duvardan yuvarlanıp kolunu kırar. Bu olayla birlikte yaşamına bir güvercin ve mor çiçekler katılır. Okur artık kitapta bu güvercinin ve mor çiçeklerin de izini sürecektir. 

Villalarda büyüyen çocukların karşısında gecekonduda büyüyen Taner vardır. Taner, Mavi Göl Villaları’nın görevlilerinden birinin oğludur. 9. sınıf öğrencisidir ancak sınıfta kalmıştır. Can’ın sözünü ettiği yeni seçeneklere en çok gereksinimi olan kişi odur. Taner, Ada’ya da âşıktır ancak bunu ona hiçbir zaman söyleyememiştir. Bir sabah havuzda yüzen Ada’yla, havuzun kenarında söyleşirken sitede yaşayan bir gencin havuzdakileri rahatsız ediyor biçimindeki asılsız şikâyetiyle babası tarafından itilip kakılınca “intikam” duygusuyla ilk kez dolar.  

Kitapta karşımıza çıkan gençlerin yaşamlarında neler vardır? 

Bilgisayar ve cep telefonu, artık yaşamlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Bu, bir yanıyla olumludur. Parla’nın, internette tanıştığı bir grup gençle kurduğu “Küçük Mor Çiçekler” sitesi gibi onlara kendilerini geliştirme olanağı sunar. Bir yanıyla olumsuzdur. Aynı sitenin içinde bile arkadaşların yüz yüze görüşmeler yerine cep telefonlarıyla söyleşmeyi seçmesi gibi.

Aile çocuk ilişkilerinde görülen, sorgulamaya ve yargılamaya değil; anlamaya ve hoşgörüye dayalı yaklaşımlar okurunu düşündürecektir. Bu tür, iyi ve doğru örneklere toplum olarak da gereksinimimiz var. Ada’nın babası, site görevlisinin oğlunun kızına duyduğu ilgiyi fark ettiğinde ne Taner’i ne de kızını gizli gizli izlemeyecek, onları azarlamayacak, kızının paylaşımlarını bekleyecektir. 

Cennetten bir köşe izlenimi veren Mavi Göl’de buna karşın gençlerin doğaya ilgisizliğine de dikkat çekiyor. Yazar, okurunun doğal güzellikleri fark etmesini; ağacıyla, çiçeğiyle, köpeğiyle, kedisiyle, dünyayı paylaştığı başka canlılara da yaşamında yer açmasını istiyor. 

Mavi Göl Villaları’nı, çocuklara ve gençlere yaşamı siyah ya da beyaz olarak göstermek yerine tüm renkleriyle sunduğu için de önemsiyorum. Yazar Sevda Yüksel kitabın sonunda şu iletiyi veriyor okurlarına:

“Tüm canlılar birbirleri için vardır. Birlikte güzeldir. Omuz omuza verdikleri, el ele tutuştukları zaman güçlenirler. Güçlenen insan, her zorluğun üstesinden gelir. İnsanlar, insanları sever.” (s. 111) 

Sevda Yüksel’in anlatımındaki akıcılık ve yalınlıkla da gençlerin dilini çok iyi yakaladığını görüyoruz. Bu, gençleri kitabı okutacak en önemli özelliklerden biridir. Kitapta karşılıklı konuşmalardaki canlılık da dikkate değerdir.  

Kitabın kapak çizimi Dilek Parin tarafından yapılmış. Okur, kitaba ilişkin ilk izlenimleri kapaktan alacaktır. “Mavi Göl Villaları” kapağıyla da sınıfı geçiyor.

MAVİ GÖL VİLLALARI

Sevda Yüksel

Bizim Çağ Kitaplığı, 2025

Tür: Roman

112 s.