Yemyeşil bir orta sınıf hikayesi
Yavuz Arkın, Çağnam Erkmen’in son romanı Sana Kim Sarılacak üzerine yazdı: "Yazar kadına şiddet olgusu üzerine başka bir kapı açıyor; şiddetin bazıları için bir iletişim biçimi olduğunu ortaya koyuyor."
Çağnam Erkmen’in son romanı Sana Kim Sarılacak, iç içe geçmiş rolleri farklı ve değişken kadın hikayelerinden oluşuyor. Bu hikayeler bizi bir taraftan Türkiye’nin orta sınıf tarihine götürürken bir taraftan da feminist bir bakış açısına yaklaştırıyor. İçinde eski Türkiye’den sahneler de buluyoruz yeni Türkiye’den de.
Özgün ve özgür bir roman Sana Kim Sarılacak; içinde eskimeyen bir çok duygu barındırıyor, öyle ki okudukça başlangıçtaki duygunun inanılmaz yerlere gittiğini görüyoruz. Söyleyecek çok sözü ama zamanı az olan bir roman; bu durum okuma açısından akıcı bir hale sebep olurken, kısa aralar verdiğiniz zaman kitaptan kopabiliyorsunuz.
Yazar birçok türü aynı kitaba sığdırmayı başarmış; romanda bir aşk hikayesi de var, polisiye unsurlar da. Kitabın kapağında olduğu gibi ağaçlar arasında dolaşırken nerden ne çıktığına dikkat ederek ilerliyoruz. Kitabı okurken sonlara doğru karşınıza sürprizler çıkabilir, şaşırmayın şimdiden uyarıyorum.
Kitap, ölen annelerinden sonra bir araya gelmek zorunda kalan beş kardeşin hikayesi ile başlıyor. Buluşma her ne kadar maddi anlamlar taşısa da onları ayıran ve birleştiren başka olguları da derinlerinden alıp açığa çıkarıyor. Psikolojik çıkarımları da bolca kullanan bir yazar Çağnam Erkmen. Özellikle kadın psikolojisine odaklanan Öl adlı romanında da orta sınıf kadınların hikayesi akla geliyor.
“Birine içerleyebilecek kadar yakınlık bulunmaz nimetti. Konuşacak insanı yoksa kimsesiz ve kayıp sayılırdı.”
Her ne kadar anne ölmüş olsa da kendini onun yerine koymak zorunda kalan biri var; abla Yaprak. Oldukça fazla rolü var Yaprak’ın; yeri geliyor anne oluyor yeri geliyor abla, yeri geliyor hukukçu kimliği ile öne çıkıyor, aynı zamanda geçmiş ile geleceği birbirine bağlıyor. Kardeşler arasındaki bağın da zamkı gibi buna rağmen gerilimlerin önüne geçmekte zorlanıyor. Rollerini karıştırması da etkili oluyor bunda: Ne zaman abla ne zaman anne ne zaman hâkim birbiri içine geçiyor.
Yaprak karakteri, isminden de anlaşıldığı gibi ağacın bir parçası ve zamanı gelince ayrılması gereken, ağacın üstünü nasıl örtüyorsa bazı sırların da üzerini örtmesi gereken önemli bir unsur
“Göçme ve terk etme olgusu coğrafya insanının genetiğine işlemiş. Her ev, her bahçe, apartmana dönüşmüş.”
Çağnam Erkmen, satır aralarında günümüz Türkiye’sine de vurgu yapıyor sık sık, toprak ve ona bağlı olarak inşaat olgusunun devreye girmesi buna en büyük örnek. Bir taraftan da ülkenin yeni orta sınıfına işaret ediyor; eğitim yoluyla bir yerlere gelen, değişim geçiren ailenin çocukları ve ticari zekâ (!) ile kendine yer bulan bir kitle.
“Sonunu bildiğin her şey tamdır. Hayat, sonunu bildiğinde bile hep yarım kalır.”
Kitabın ilk yarısına her ne kadar duygular hakimse ikinci yarının sonlarına doğru ailenin sırları açığa çıktıkca mantık gözüyle bakmaya başlıyoruz.
Yazar kısa bir okuma dilimi içinde uzun bir zaman aralığını işlediği romanında, ülkede değişen olguların, hayatların ve duyguların bir panoramasını da sunuyor. Annenin aşık olduğu sahne, yazarın sinema tutkusunu ortaya serercesine sinematografik ve Nuri Bilge Ceylanvari; zamanı yavaşlatan oldukça durağan bir sahne, öyle ki karakterin göz kapaklarına kadar kalemin kamerası görüntüye yakınlaşıyor.
Çağnam Erkmen roman hayatına 2016 yılında çıkan Öl adlı kitabıyla başlamış, Sana Kim Sarılacak ise bu serüvenin devamı. Sana Kim Sarılacak’ta yazar kadına şiddet olgusu üzerine başka bir kapı açıyor; şiddetin bazıları için bir iletişim biçimi olduğunu ortaya koyuyor. Konunun eğitimsiz bir toplumun sorunu olduğundan çok insanlığın sorunu olduğunu belirtiyor. Bunu da ülkenin çarpık orta sınıf oluşumu bağlamında ele alıyor. Katman katman işliyor konuları, titizlikle ele alıp birinin diğerine üstünlük kurmasına izin vermiyor. Cevap vermiyor belki ama daha çok soru sormamıza sebep oluyor.
SANA KİM SARILACAK
Çağnam Erkmen
Doğan Kitap, 2022
272 s.
