Kibirsiz Destek

Bilge Demir, Elizabeth Day'in başarısızlıklarınızı sakince kucaklayabildiğiniz kitabı Tepetaklak: İşler Sarpa Sardığında Yapılacaklar Kılavuzu üzerine yazdı: "Bu kitapta başarısızlık hikâyesiyle karşımıza çıkanlar her şeyi tamamen geride bırakmış değil, yeni başarısızlıklar için kılıç kuşanmış da değil. Herkes hâlâ kırgın ve tedirgin, tıpkı bizler gibi."

Bilge Demir

Başarı her yerde. Biraz endişeli bir tınıyla kuruyoruz bu cümleyi: Başarı popüler ve her yerde. Bugün şehirlerin ya da sosyal medya platformlarının her köşesinde kulağımıza çalınan şarkılar boyunlarını ve parmaklarını pırlantalarla donatan şarkıcıların “sefalet”ten nasıl bir başarı hikâyesi yazdığını ve başarısız olanları kısa zamanda hor görmeye nasıl alıştığını anlatıyor bize. Ya da gişe başarısı gözeten, “eğlenmelik” bir film için koltuğumuza kurulduğumuzda mutlaka başaran bir karakterin dünyasına giriveriyoruz: Ya cebinde tek kuruş para yokken büyük paralar kazanan ya da epik zaferler kazanan erkek ya da “o” kişiyi bulup yüzüğü parmağına takan kadın. Biraz rahatlamak istediğimiz, başarısızlıklar deryasına dönen hayatımıza minicik bir es vermek istediğimiz her an başarı hikâyeleri bizim için pusuya yatar.

Hayat da böyledir. Sırasıyla okul hayatı, iş hayatı, evlilik, çocuk sahibi olma, o çocuğa iyi bir gelecek sunma ve o çocuğun iyi bir kişiyle hayatını birleştirmesi için zalimlik seviyesinde baskı kuran aileler, medeni durumunuzu “beğenmeyen” arkadaşlar, performansınızı ve en basit insani haklarınızı durmadan sorgulayan, sınırlarınızı ihlal eden iş hayatı... En nihayetinde başarısızlıklarınızı her daim gözünüze sokan ve size rahat nefes aldırmayan aynadaki yansımanız. Evet, herkes başarısızlığınızı hızlıca ve muhteşem bir şekilde telafi etmeniz için pusuya yatmış durumda.

En başta size ve etrafınızı kuşatan bu başarısızlık sarmalının her bir üyesine söylememiz gereken bir şey var: Başarısızlık var; hep vardı ve hep var olacak. Onu bir tür utanç sebebi ya da hızlıca telafi edilmesi gereken bir rezalet olarak görmek alışık olduğunuz şey olabilir, başkalarının kibirli ve halden anlamaz tavsiyeleri de. Ama sizinle olabilecek en samimi yerden ilişki kuran ve başarısızlıklarınızı sakince kucaklayanlar da var: Elizabeth Day, o kişilerden yalnızca biri.

Elizabeth Day bir yazar, gazeteci ve podcast yapımcısı. Ödüllü podcast programı How to Fail With Elizabeth Day’in sunucusu ve her şeyden öte, bir “başarısız”. Podcast programı başarıya kavuşuncaya kadar hayatı adeta bir başarısızlık kataloğu haline gelmiş: Her biri birbirinden yıkıcı şekilde sona eren ilişkiler, başarısız tüp bebek girişimleri, mucizevi şekilde hamile kalmışken düşük yapmak... Day tüm bunların altında yavaşça ezilmek ya da bu yığının tepesine çıkıp kibirli ve acımasız başarılı olma taktikleri vermek yerine başarısızlığı görünür kılmayı kabul etmiş ve bütün başarısızlıkların kabul edilmesi, üzerine konuşulabilmesi için bir alan açmış.

Düşbaz’ın Şubat listesinde yer alan Tepetaklak: İşler Sarpa Sardığında Yapılacaklar Kılavuzu, bu alanın ta kendisi. Day kendi hayatının, programa katılan Malcolm Gladwell, Alain de Botton, Phoebe Waller-Bridge, Andrew Scott gibi isimlerin ve podcast dinleyicilerinin başarısızlıklarını damıtarak başarısızlığın yedi ilkesini sunuyor bize. Psikoterapistlerden düşünürlere, oyunculardan futbolculara pek çok isim kitap boyunca okura eşlik ederken, başarısızlık da durmadan biçim değiştiriyor: Kimi zaman bir evladı kaybetmek, kimi zaman çok umut bağlanan ama beklediği karşılığı bulamayan bir çalışma; kimi zaman 30’larında kurulacağından emin olunan bir aile için ufacık bir adım bile atmamak, kimi zamansa günlük hayata bir türlü nüfuz edemeyen alışkanlıklar... Bu kitapta başarısızlık hikâyesiyle karşımıza çıkanlar her şeyi tamamen geride bırakmış değil, yeni başarısızlıklar için kılıç kuşanmış da değil. Herkes hâlâ kırgın ve tedirgin, tıpkı bizler gibi.

Seda Peker’in çevirisiyle okuma fırsatı bulduğumuz Tepetaklak: İşler Sarpa Sardığında Yapılacaklar Kılavuzu, henüz tamamlanmamış bir yaşam kılavuzu. Elizabeth Day başarısızlıklarımıza insancıl bir yerden yaklaşabilmek için yedi madde sunuyor belki bize ama bu maddelere zamanla yenisinin ekleneceğini de söylüyor. Tavsiyeler geçidi olmak yerine bizimle şekillenen ve bizi kabullenen bir kitap. En büyük ihtiyaçlarımızdan birinin bu olmadığını kim söyleyebilir ki?

TEPETAKLAK: İŞLER SARPA SARDIĞINDA YAPILACAKLAR KILAVUZU

Elizabeth Day

Düşbaz Kitap, 2022

Çeviri: Seda Peker

128 s.