Bulanıklaşan Zaman Beliren Aşk

"Herkes kendi gölünün canlısı mı, ortak bir göl yaratılabilir mi, yeni göller oluşturmak mümkün mü?" Burcu Karakoç, Latife Tekin’in Zamansız'ı üzerine yazdı.

Postmodernizmin ünlü isimlerinden Latife Tekin, son romanı Zamansız'ı Mayıs 2022’de yayımladı. Tekin’in karantina günlerinde yazdığı bu kitap; zaman ve mekânın belirsiz olduğu bir aşk hikâyesinin imgesel bir anlatımı.

Karantina sürecinde insanın dünyayla kurduğu ilişki zorunlu bir değişikliğe uğradı. Zaman algısı, iletişim biçimleri, doğanın insan için anlamı gibi noktalarda deneyimlenmemiş duygu ve düşünceler içinde kaldık. Büyük bir belirsizlik, zaman zaman çaresizlik yaşarken doğaya ve birbirimize olan ihtiyacın hayati bir karşılığı olduğunu gördük. Yazarın Zamansız'da karantina sürecindeki duygusal atmosferi bir aşk hikâyesi özelinde doğrudan dile getirdiğini kesin bir dille söylemek mümkün değilse de kullandığı metaforlar ve dile getirdiği duygu durumları bana o dönemin hissiyatını derinden hissettirdi. Kaybetme endişesi, ölüm, öngörememe durumunun yarattığı sonsuzluk ve tahammülsüzlük, plansızlık, zamanın yeni yeni anlamlar doğurması ve belirsizliği güçlendiren bir olguya dönüşmesi gibi durumlar; karantina dönemiyle kitabın ortak duyguları olduğunu düşündürdü.

Latife Tekin, bu romanında aşkı ve cinselliği tüm açmazlarıyla dile getiriyor. Aşkın; zamanın ötesinde, sınırsız, sonsuz, ölçüsüz hallerini yansıtıyor. Aşkın insanın var oluşunu çoğaltıp umudunu diriltme olasılığı, yaşam arzusu ve coşkusunu içinde barındıran cinselliğin aşkla bütünleşmesi, duygusal tutarsızlıklar ve kaybediş romanda karşımıza çıkıyor. Yalnızlığın özlemle birleşmesi, uçsuz bucaksız bir başınalığı beraberinde getiriyor.

Odağına doğayı ve doğaya ait pek çok unsuru alan yazar; aşk ve cinselliği göl, dağ, deniz ve kuşlar üzerinden şekillendirdiği imgeler ve çağrışımlarla ele alıyor. Yıldızlar, bulutlar, sazlıklar, böcekler, gelincik ve yılan balığının öyküsüne katkı sağlayan, okuyucunun hayallerini derinleştiren ögelerden oluyor. Doğaya ait sesler, görüntüler; hikâyeyi sırtlayıp cinselliğin ya da farklı kimi hislerin ifade ediliş şekline dönüşüyor. Romanın başından sonuna kadar bu aşk anlatısı için belki bir mekân olarak konumlandırabileceğimiz bir gölün varlığı ve tasviri söz konusu. Denizlere karışmak isteyen, bulanıklaşıp berraklaşan bu göl; aşkın, var oluşun, birlikteliğin, cinselliğin ve yok oluşun temsili gibi. Umut, umutsuzluk, bekleyiş, hüzün ve sonsuzluk yine bu göl metaforu aracılığıyla dile geliyor. Göl; yalnız bir göl olmanın ötesinde anlatıyı hep yeniden kurarak yaratıcılığı destekliyor. Suyun akıcılığı, değişkenliği, içinde taşıdığı canlılığı ve yok etme ihtimali onun aşk ve ilişkilerle örtüşen yönleri olduğunu düşündürüyor. Herkes kendi gölünün canlısı mı, ortak bir göl yaratılabilir mi, yeni göller oluşturmak mümkün mü? Romanın hissettirdiklerinin uzantısı şeklindeki bu sorular, insanın kendine yönelişini sağlıyor. İlişkileri, aşkları ve kaybedişleri düşündürüyor. Zaman üzerine kafa yorduğum, zihnimi saatsiz, plansız anlara sürüklemek istediğim bu dönemde Zamansız hem adı hem içeriği hem de bilinçaltımda oluşturduklarıyla konforlu bir özgürlüğe taşıdı beni. İmgelerin üretkenliği hayallerin sınırsızlığıyla birleşti. Doğadan beslenen hatta doğayla var olan düşsel bir evrenin parçası olmaya çağırdı.

Gerçekliğin sınırlarının hep yeninden belirlendiği bu roman; bölünmüşlük, parçalanmışlık hissini de oluşturuyor okurda. Hazlar, arzular, cinselliğin özgür anlatımı, beden ve çocukluğa yönelik göndermeler Zamansız'da dikkat çeken diğer önemli noktalar.

Latife Tekin, bu romanında farklı anlatım tekniklerine yer verirken epey şiirsel bir üslup kullanıyor. Benzetmelere, nidalara, yansıma seslere ve metaforlara sıkça başvuruyor. Bütüncül bir anlatıdan öte hikâyelerin iç içe geçtiği, farklı yazı ve cümle tiplerinin yer aldığı postmodern anlatının örneklerinden birini veriyor.

ZAMANSIZ

Latife Tekin

Türü: Roman

Can Yayınları, 2022

119 s.