İnsan Nedir?
Multidisipliner bir yaklaşımın ürünü olan İnsan Nedir? adlı kitabında William B. Irvine, insanı iç içe geçmiş çeşitli kimlikleriyle ele alarak insan yapbozunun bütünlüklü bir resmini ortaya koyuyor.
Kimiz ve neyiz biz? Bu sorunun cevabı, diyor felsefeci William B. Irvine, kime sorduğunuza göre değişir. Evrimsel biyologlara göre Homo sapiens türünün bir üyesi, mikrobiyologlara göre bir grup hücre, genetikçilere göre genlerin kontrolünde olan bir organizma, fizikçilere göreyse her birinin geçmişi çok eskilere dayanan bir grup atomdur insan. Bu cevapların hiçbiri tek başına yeterli değildir, ama tıpkı bir yapbozun parçaları gibi, bir araya geldiklerinde anlamlı bir tablo ortaya çıkarırlar.
Multidisipliner bir yaklaşımın ürünü olan bu kitapta Irvine, insanı iç içe geçmiş çeşitli kimlikleriyle ele alarak insan yapbozunun bütünlüklü bir resmini ortaya koyuyor. Bunu yaparken de, yeryüzünün devasa hayat ağacındaki ve evrenin akıl almaz ölçüde uzun tarihindeki mütevazı yerimizi görmemizi sağlıyor.
“Kim ve ne olduğunuz, nasıl var olduğunuz konusunda daha fazla şey öğrenince, dünyaya bambaşka bir gözle bakmaya başlayacağınızı umuyorum. Varlığınızın belki de tek bir kere olacak nice olayın gerçekleşmesiyle mümkün hale geldiğini de fark edeceksiniz: Bunun için yıldızların patlaması, Dünya’ya 4,5 milyar yıl önce bir gezegenin ve 66 milyon yıl önce bir asteroidin çarpması, mikropların mikropları yutması, Afrika savanasında iklimin değişmesi ve elbette doğrudan atalarınızın karşılaşıp çiftleşmesi gerekti. Varlığının nasıl da zorunsuz olduğunu anlayınca, insan bu evrenin bir parçası olduğu için ister istemez kendini şanslı hissediyor.”
William B. Irvine
1952 doğumlu Amerikalı filozof William Braxton Irvine, Michigan Üniversitesi’nde felsefe ve matematik okudu, ardından Kaliforniya Üniversitesi’nde felsefe doktorası yaptı. Bir süre farklı üniversitelerde ders verdikten sonra Wright Eyalet Üniversitesi’ne geçti ve otuz sekiz yıl orada çalıştıktan sonra 2021 yılında emekli oldu. Entelektüel patikasının başlarında “saf felsefe”ye ilgi duyan Irvine,daha sonraları dikkatini felsefeyle –aralarında bilimin de yer aldığı– başka alanların kesişimine çevirerek çeşitli eserler kaleme aldı. Felsefe hakkında düşünmenin ve yazmanın yanı sıra, yaşam felsefesi olarak Stoacılığı benimsemiş olan yazarın eserlerinden bazıları şunlardır: On Desire (Arzu Üzerine, 2005), Güzel Yaşam Kılavuzu (2008; İş Kültür, 2022), A Slap in the Face (Yüze Atılan Bir Tokat, 2013), The Stoic Challenge (Stoacı Meydan Okuma, 2019).
İNSAN NEDİR?
William B. Irvine
Metis Kitap, 2024
Çeviri: Özge Çelik
320 s.
