Çek Yazar Čapek’in İki Eseri Bir Arada Çıktı!

Çek Edebiyatı’nın önemli yazarlarından Karel Čapek’in iki eseri bir arada NotaBene Yayınları’ndan çıktı. Yazarın ilk düzyazı romanı olan Tanrı Fabrikası ilk kez Türkçeye kazandırıldı. İkinci kitap ise tarihe robot kelimesini kazandıran Rossum’un Evrensel Robotları: RUR oldu.

NotaBene Yayınları Çek Edebiyatı’nın dahi yazarı olarak kabul edilen Karel Čapek’in eserlerini yayımlamaya devam ediyor. Yazarın ilk kez Türkçeye kazandırılan ilk düzyazı romanı Tanrı Fabrikası Nahit Bingöl’ün çevirisi ile yayımlandı.

Falcı Roman

Romanın konusuysa şöyle: Parlak bir bilim insanı olan Rudy Marek, Karbüratör adında bir makine icat eder. Karbüratör, atomik bir kazan, minimum yakıttan sonsuz enerji sağlayan küçük bir motor, başka bir deyişle, bir tür fisyon reaktör… Bu icat zamanla güç kaynaklarının yerini alır, ucuza enerji sağlar. Eski dostu Marek’in icadını satılığa çıkardığını duyan Bondy, ziyaretine gider. Gördükleri ve yaşadıkları karşısında şaşkınlığa düşer. Bondy, aşağı yukarı şöyle der: Bodrumda tekinsiz bir şey var, dünyayı alt üst edecek bir şey. Mucizeler yaratan bir yan üründür bahsettiği. Marek’in “Mutlak” dediği kutsal radyasyondur. Mutlak’tan bir doz alan kişi zamanla dindarlaşır, vaaz vermeye başlar. Hatta hastaları iyileştirir ve mucizeler yaratır. Korkusuz, vicdansız sanayicilerse Karbüratörü üretip çoğaltır. Sonunda boyundan büyük işlere kalkışan insanlık başa çıkamadığı bir felakete sürüklenir. Aşırı üretim, yabancılaşma ve savaşlar kontrolsüzlükten doğar.

Bilim kurgunun klasikleri arasında yer alır, “falcı roman” diye anılır Tanrı Fabrikası (1922). Medeniyetin iyi yönetilmezse talihsiz sonuçlara yol açabileceğini göstermek isteyen yazar, insan dünyasının komik yanlarını, vahşi dürtülerini trajik bir vizyonla birleştirerek uyarır. İki dünya savaşı arasındaki döneme, Avrupalı entelektüellerin liberal hümanizmine filozofça yaklaşır. Atom enerjisinin getirdiği istikrarlı ilerlemeye inanan insanlığa şüpheyle bakar. Čapek, şişeden çıkan cine odaklanır. Bilimsel gelişmelere salt fayda üstünden yaklaşılmasını, kurmaca yoluyla da olsa, etik sınavına sokar.

Robot Kelimesinin Mucidi