Şehirler, sadece insanlara mı ait?

Beton bloklar, asfalt yollar ve gökdelenler, doğanın sonu mu, yoksa yeni bir başlangıç mı? Doğa ile betonun kesiştiği yerlerde, hayat beklenmedik şekillerde değişiyor. Evrimsel biyolog Menno Schilthuizen, Darwin Şehirde adlı kitabında, şehirlerin vahşi yaşamı nasıl dönüştürdüğünü anlatarak Darwin’in mirasını modern dünyaya taşıyor.

Trafik gürültüsüne uyum sağlayan kuşlar, binaların arasında mutasyona uğrayan kelebekler, toprağın kirliliğiyle başa çıkmayı öğrenen bitkiler, şehrin sıcağında yeni hayatta kalma stratejileri geliştiren fareler, gecenin ışıklarına karşı evrim geçiren böcekler… Beton ormanında, canlılar hayatta kalmak için yeni yollar buluyor. Evrim, şehrin kaosu içinde devam ediyor.

Darwin Şehirde, evrimin sadece uzak tropik ormanlarda değil, yaşadığımız sokaklarda da nasıl şekillendiğini anlatan heyecan verici bir yolculuk. Menno Schilthuizen, bilimin ışığında modern dünyadaki doğal seçilim süreçlerini keşfetmek isteyen herkes için sürükleyici bir okuma sunuyor.

Evrim devam ediyor… ve biz tam merkezindeyiz!

“Doğal seçilim hemen yanı başımızda gerçekleşiyor ve Darwin Şehirde’nin ortaya koyduğu gibi, bu artık biz insanların sayesinde oluyor. Menno Schilthuizen bizi kentsel kertenkeleler ve şehir faresi gibi hızla evrimleşen canlılarla tanıştırıyor. Ortaya çıkan şey ise canlı ve büyüleyici bir kitap.”

ELIZABETH KOLBERT

“Evrim gerçek bir olgu (ki hâlâ bunu belirtmek zorunda kalmamız ne acı); yalnızca geçmişte yaşanmış bir süreç de değil, aynı zamanda halen devam eden bir akış. Üstelik en hızlı ve ilginç evrim örneklerinin bazıları burnumuzun dibinde, şehirlerde gerçekleşiyor. Darwin Şehirde kitabında Menno Schilthuizen, hayvan ve bitkilerin kent ortamlarına nasıl hızla uyum sağladığını zekice, eğlenceli ve bilgilendirici bir üslupla anlatıyor.”

ROBERT M. SAPOLSKY

“Darwin Şehirde, doğabilimcilerin çoğunlukla ‘el değmemiş doğa’nın, yani insan etkisinin az olduğu orman ve yaban alanlarının peşine düşmesini sorgulayan parlak bir yanıt. Oysa en heyecan verici evrimsel değişim, yaşadığımız şehirlerde yaşanıyor.”

CLIVE COOKSON, FINANCIAL TIMES

“Modern dünyanın doğaya -özellikle şehirleşmiş çevreye- verdiği zararın farkında olsak da, doğa pes etmiyor. Aksine, insan etkinlikleri vahşi yaşama yeni fırsatlar sunuyor. Darwin Şehirde, adaptasyon esnekliğinin genişliğini ve derinliğini gözler önüne seren olağanüstü örneklerle dolu, güzel yazılmış ve rahat okunabilir bir kitap. Günümüz şehirlerinde geyikler, rakunlar, keseli sıçanlar ve pek çok başka ‘vahşi’ türün nasıl hayatta kalıp kendi yerlerini edindiğini merak edenler için tam bir ufuk açıcı kitap.”

DR. DICKSON DESPOMMIER

“Darwin Şehirde, evrimin yavaş, ağır işleyen ve milyonlarca yıla yayılan bir süreç olduğu düşüncesine meydan okuyor. Özellikle insan etkisinin ve kentleşmenin hızla dönüştürdüğü bir dünyada, evrim gözle görülür bir hızla işleyebiliyor. Schilthuizen, doğanın şehir ortamında kendi ekosistemlerini nasıl şekillendirdiğini ve bu süreci nasıl destekleyip yönlendirebileceğimizi etkileyici bir şekilde anlatıyor.”

JAY KIRK

Menno Schilthuizen (d. 1965, Hollanda), evrimsel biyolog ve doğa bilimcisidir. Çalışmaları, özellikle kentsel ekoloji ve evrimsel adaptasyon üzerine odaklanmaktadır. Schilthuizen, doğanın beklenmedik adaptasyonlarını keşfederek evrimsel süreçlerin yalnızca vahşi doğada değil, şehir ortamlarında da aktif olduğunu gözler önüne sermektedir.

Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nde biyoloji eğitimi aldıktan sonra bilimsel kariyeri tropikal böcekler ve ekosistemler üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak özellikle kentsel ekoloji alanındaki çalışmalarıyla tanınır. Şehirlerin, evrimsel değişimlerin en hızlı ve dikkat çekici şekilde gözlemlenebileceği alanlar olduğunu savunur. Schilthuizen, insanların yapay çevresinin, doğanın evrimsel süreçlerine nasıl etkide bulunduğunu ve doğanın şehirlerde nasıl hızla uyum sağladığını araştıran önemli çalışmalar yapmıştır.

Schilthuizen çeşitli dergilerde bilimsel makaleler yayınlamış ve doğa ile çevre bilimi alanında birçok konferans ve seminer vermiştir. Hem bilim dünyasında hem de geniş okur kitlesine hitap eden eserleriyle tanınır.

Menno Schilthuizen’in araştırmaları, doğanın insan yapımı çevrelere adapte olma yeteneğini keşfetmek ve evrimin her yerde, her koşulda devam ettiğini anlatmak adına önemli katkılar sağlamaktadır.

DARWİN ŞEHİRDE

Menno Schilthuizen

Avantür Kitap, 2025

Çeviri: Ezgi Kıymaç

Tür: Popüler Bilim

336 s.