Anlatılan her şey gerçek!

Gamze Çoban, Algan Sezgintüredi ve Mesut Demirbilek ile Kavgaz serisinin ilk romanı Çantacı üzerine söyleşti: "Kavgaz serisi, sonuçta kurgu olmakla birlikte yazı ortağım, emekli Emniyet Müdürü Mesut Demirbilek'in hayatına dayanıyor."

Algan Sezgintüredi'yi Vedat ve Tefo'yu merkezine alan polisiye serisiyle, Süperben adlı gerçeküstü romanıyla ve özellikle modern Amerikan edebiyatından yaptığı çevirileriyle tanıyoruz. Mesut Demirbilek ise özellikle suç bilimi takipçilerinin yakından tanıdığı bir uzman, emekli emniyet müdürü. İki isim örneğine çok rastlamadığımız bir proje için bir araya geldi: Kavgaz serisi. On iki kitap olarak planlanan seride her defasında başrolde 20'li yaşlarında emniyete katılmış Mutlu Kavgaz karakteri ve çözdüğü polisiye olaylar var. Üstelik tüm hikayeler gerçek olaylara dayanıyor. Serinin ilk romanı Kavgaz: Çantacı 80'li yılları fon olarak alıyor, gizemli bir cinayetin izini soluk soluğa sürmemizi sağlıyor. Yazarlarla DNA analizinin, bilgisayarın, cep telefonunun, internetin olmadığı ama çabanın ve azmin başrolde olduğu o günleri ve o günlerde geçen romanlarını konuştuk. Bu röportajda ve bu romanda anlatılan her şey gerçek!

Kavgaz: Çantacı Yalnızca Bir Başlangıç!

Sizi Vedat ile Tefo'nun maceraları ile tanıdık. Bu kez ana kahramanımız Mutlu Kavgaz. Bize Mutlu Kavgaz'ı anlatır mısınız?

Mutlu Kavgaz, Edirneli, orta halli denebilecek, idealist ve vatansever bir ailenin çocuğu. Küçük yaşta televizyonda izleyerek hayranı olduğu Komiser Columbo ve Dedektif Baretta'nın etkisiyle cinayet dedektifi olma kararı alan Mutlu'yla kitabımızda, 22 yaşında, Polis Akademisi'ni bitirip İstanbul Cinayet Büroda göreve başladığı gün tanışıyoruz. Mutlu her anlamda saf, temiz, zeki, çalışkan, dürüst ve en önemlisi, iyi bir aile terbiyesine sahip bir genç.

Olaylar seksenlerin sonunda geçiyor. Kahramanın başına gelenler ile dönem tercihiniz hikâyeyi oldukça sürükleyici bir hale getiriyor. Döneme nasıl karar verdiniz?

Kavgaz serisi, sonuçta kurgu olmakla birlikte yazı ortağım, emekli Emniyet Müdürü Mesut Demirbilek'in hayatına dayanıyor. Dolayısıyla başlangıcı, onun mesleğe başlamasına denk getirmeyi seçtik. İkimizin de yaşadığı ama farklı bakış açılarıyla yaşadığı yıllar ve şöyle bir önem taşıyorlar: Seksenler, Dünya'nın internetin getirdiği kültürel devrim ve gelişme hızı katlanarak artan teknolojiyle "tanıştığı" dönem. Beraberinde modadan müziğe, yaşayış tarzlarına dek pek çok şeyin değişimini getiriyor. Ülkemizse biraz geriden geliyor; tanışmanın eşiğinde henüz. Karar verirken hikâyede istediğimiz gerçeklik duygusunu sağlamasının yanı sıra, bugünün bilgisi ve bakış açısıyla yargılanmaması gereken pek çok unsur söz konusu ve bunları göstermenin, geçmişi anlamada faydalı olabileceğini düşündük.

Polisiyede ve genel olarak edebiyatta kusursuz kahramanlara çok alışkınız. Kavgaz ise acemilikleriyle kusursuzluktan uzak. Bu yeni yaklaşımı nasıl sağladınız?

Esasen yeni bir yaklaşım değil bu; polisiye edebiyatta, kusursuzundan en kusurlusuna, akla gelebilecek her türden kahraman var ama evet, böylesi acemi bir kahramana sık rastlanmıyor. Kavgaz özelinde resmetmeye çalıştığımız şey, suçların en ağırıyla uğraşmaya soyunan bir gencin, yaşadığı dönemin şartları altındaki yolculuğu, boş bir sayfaya nelerin, ne şekilde yazılabileceği. Mutlu yolun başında, elbette acemi ve o açıdan hepimize benziyor denebilir; sonunda varacağı yeri birlikte görebilmeyi umuyoruz şimdilik.

Kavgaz serisinin gerçek olaylara dayandığını söylüyorsunuz. Mesut Demirbilek ile nasıl bir çalışma yürüttünüz?

Planımız sık sık bir araya gelerek konuşmak ve konuştuklarımız kaydetmekti. Sonrasında yazma işini, sağ olsun Mesut Demirbilek güvenerek bana bırakacaktı. Ancak ilk oturumumuzun ardından pandemi patlak verdi. Farklı şehirlerde oturduğumuzdan görüşmelerimizi telefon ve çevrimiçi programlar üzerinden yürütmek durumunda kaldık. Görüşmelerimizden doğan malzemeyi kurgulamak bana düşüyordu; yazdıklarımı parça parça yolladım, Mesut Demirbilek görüşlerini, tavsiyelerini ve itirazlarını sundu, ona göre ilerledik.

Özellikle son dönem polisiye içeriklerde katilin kimi noktalarda yüceltilebildiğini görüyoruz. Bu yaklaşımı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Düşünce tarzları, bakış açıları, dönemlerle karşılıklı ilişki içinde değişiyor; öyle olması normal ve iyi. Ama bence bazı temel ilkelere sıkı tutunmak gerekli. Hayatta siyah-beyaz netliğine sahip çok az şey var, kabul. Ayrıntıları, sebepler, vesaire konuşulabilir, irdelenebilir, üzerlerinde pek çok fikir yürütülebilir ve yürütülmelidir ama şu temel kabulden vazgeçmemek bence önemli: Suç, kötüdür. Suçlu da. Dolayısıyla suçludan yana savlar, bahaneler ve daha başka fikirler üretilse ve adalet kavramı kimi noktasında göreli olsa bile nihayetinde temel kabulün bu olmasından ve övgü yerine merhametin öne çıkarılmasından yanayım.

Sizi Pera Palas'ta düzenlenen Kara Hafta Polisiye Festivali'nde birçok kez dinledim. Yıllar içinde bir araya geldiğiniz polisiye okurlarının görüş ve yorumları Kavgaz'ın şekillenmesinde ne kadar etkili oldu?

Okurların görüş ve yorumlarının yazmamda etkili olduğunu söyleyebilirim ama ne kadar, onu söyleyemiyorum. Bilerek, etkiyi hissederek yaptığım şeyler kurgu ve dil konusunda mevcut. Her iki konuda da eksik ve hatalarımı görüp gidermeye, kendimi geliştirmeye çabaladığımı söyleyebilirim. İletişim kurulduğu sürece herhangi bir etki altında kalmamayı düşünemiyorum zaten.

Polisiye Birliği'nin başkanısınız. Birlikte ne gibi çalışmalar yürütüyorsunuz?

Birliğin öncelikli hedefi, ülkemizde polisiye edebiyatı olabildiğince görünür ve beğenilir kılmaya çabalamak. Temelde birbirimizi becerebildiğimizce madden ve manen destekliyor, birbirimizden bir şeyler öğrenmeye ve öğrendiklerimizi okura yansıtmaya çalışıyoruz, diyebilirim. Ayrıca Çınar Yayınları'ndan çıkardığımız, beğeni toplayan iki öykü derlememiz var: Kanlakarışık ve Karmakarışık. Pandemi araya girmeseydi okurlarla bir araya gelmemizi sağlayacak etkinlikler planlamıştık. Şartlar uygun olur olmaz bunlara girişmeyi arzuluyoruz.

Peki ya Türkiye'de üretilen polisiye kitaplarıyla ilgili neler söylemek istersiniz? Dünya örnekleriyle yarışır bir noktada mıyız sizce?

Fırsat buldukça anlatıyorum ve anlatacağım: Türkiye, Dünya'nın en eski polisiye edebiyat geleneklerinden birine sahip. Tarihte Fransa ve İngiltere'den sonra polisiye roman (bugün kabul gören haliyle) yazılmış üçüncü ülkeyiz. Yirminci yüzyılın ortalarına kadar topraklarımızda yayımlanmış pek çok polisiye eser var. Sonrasında özellikle siyasi iklim yüzünden polisiye edebiyat gölgede kalmış. Seksenlerin ortalarından itibaren tekrar öne çıkmaya başlıyor ve bugüne dek geliyor. Bu kadar zengin bir geçmiş söz konusuyken Dünya örnekleriyle yarışır noktadan bahsetmeye gerek yok bence. Tek eksiğimiz, yeterince tanınmamamız ki o da yavaş yavaş değişiyor.

İlk kitabınızdan bugüne polisiye okurlarında ne gibi bir değişim gözlemliyorsunuz?

Suç edebiyatının alt kollarından biri olan polisiye edebiyat, ülkemizde, tıpkı bilimkurgu ve fantezi türleri gibi uzun süre önyargıyla yaklaşılmış bir tür. Bunda toplumsal yapımızın, siyasi iklimimizin yanı sıra, pek çok okurun, adından dolayı belki, polisiye edebiyatı doğrudan polis anlatıları zannetmesinin de payı var bence. Polisiye okurumuzun, ben de bir polisiye okuruyum, son yıllarda emeklemeden yürümeye geçmeye başladığı kanısındayım. Okudukça, keşfettikçe ilginin daha da artacağını umuyorum.

MESUT DEMİRBİLEK

Algan Sezgintüredi ile yollarınız nasıl kesişti?

Algan ile ilk olarak 2019 yılında konuk olarak katıldığımız Okan Bayülgen'in programında tanıştık. Tanışıklıkla başlayan uzun sohbetler güzel bir dostluğa ve bu sohbetler de güzel bir polisiye projesine dönüştü. Güzel ve kalıcı bir eser ortaya koymak için bütün şartlar oluşmuştu; kalemi güçlü bir edebiyatçı, tecrübeli bir eski polis, Covid-19 un yarattığı "zaman" ve hayatımızın artık olmazsa olmazı olan iletişim teknolojileri... Pek çok şey bir araya geldi.

Kavgaz'ın gördüğü ilgiyi nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce Kavgaz neden bu kadar çok sevildi?

Kavgaz'ın ilgiyle okunacağına ilk günden beri hep inandık çünkü arkasında çok emek, yorgunluk ve hiç unutulmayacak yaşanmışlıklar var. Okurlarımızın ilgisi ve yorumları bizleri çok memnun etti. Gelen yorumlar, yapılan eleştiriler ve gönderilen mesajlar o kadar samimi ve içten ki bu da bizi sonraki kitaplar için hem heyecanlandırıyor hem de önemli bir sorumluluk ekliyor. Kolları şimdiden sıvayıp çalışmalara başladık bile... Kavgaz`ın sevilmesinin ve hemen sahiplenilmesinin bence iki ana sebebi var: birincisi, hiç şüphesiz bir usta kalemin elinde hayat bulması, ikincisi de alışılmış kalıpların dışına çıkıp cinayet soruşturmalarının ve oradaki emekçilerin en doğal hallerini ve süreçlerini anlatıyor olması. Şu ana kadar karşılaştığımız en sık geri bildirimlerden belki bir üçüncü sebep de çıkarabiliriz: "o kadar içine çekiyor ki okumayı bırakamıyorsun ve iki günde bitiyor..."

KAVGAZ: ÇANTACI

Algan Sezgintüredi, Mesut Demirbilek

April Yayıncılık, 2022

288 s.