Kum Tefrikaları terennümü

Ömür İklim Demir, Muhtelif Evhamlar Kitabı’nı okuduktan sonra izini sürdüğüm bir yazar. İlk romanı Kum Tefrikaları’nı da aynı ilgiyle okudum. Sık sık kum fırtınalarının olduğu Suruç’ta ve büyük bir kısmı çölde geçen bir iç öykünün harmanlanmasından oluştuğu için “kum”; okura heyecanla beklenen günlükleri parça parça okuttuğu için de “tefrikaları” sözcüklerini kitap adı olarak seçtiğini zannediyorum, yazarın. Gerçi kitabın iç kapağına “ya da Dünyanın Kenarı, Salonun Ortası” ibarelerini eklese de günlüklerin gönlümüzü çalacağını bilip Kum Tefrikaları’nı öncelemiş. Ben niye terennümü seçtim, onu da bir Murat Hoca bir de kitabı okuyanlar anlasın.

Kum Tefrikaları’nın anlatıcısı Doktor Mithat ve dostu, danışmanı Murat Hoca Suruç’ta, bir nevi tecrit hayatı yaşıyorlar. Ölümü göre göre, yaşama yabancılaşan Mithat, hayatın iş olsun diye akıp gittiği bu yerde, yalnızlığını Murat Hocayla paylaşır. Mithat’a Yurdanur Halasından miras kalan İstanbul’daki konakta eniştesi Yüzbaşı Şevket Kemal Bey’in günlüğünü bulup Edebiyat Öğretmeni olan Murat Hoca’ya sadeleştirmesi için verir. Birlikte günlükleri okudukları zamanlarda, rakılı, sigaralı sofralarda biraz olsun bu tecrit halini sağaltıp dostluklarını demler ve yaşadıkları zamanın dışına çıkarlar.

“ Bazen yine hastane dönüşlerinde benim evin salonunda ve bazen yine akşamüstleri Hoca’nın arka balkonunda ya da oturma odasında, birayla, çayla, rakıyla, havayla, suyla, sırtımızda masabaşı kamburlarla, parmaklarımızda devlet malzeme ofisinin dağıttığı köşeli nasırlarla, çocuksu bir heyecanla, orta yaşlı hezeyanlarla, temkinli gülüşlerle, meşgale ve meşguliyet gibi miadını doldurmuş kelimelerle okuduk. Okumak ne kelime, daldık Şevket Kemal Bey’in günlüğüne.” s 209

Murat Hoca’nın dediği gibi “ Ters ters bakınca hoca eliyle sus işareti yaptı. Ne diyordun sen bana geçen gün, şey yok işte, şey ….Spoiler yok.” Kitabı okuyacak olanlar için pek ipucu vermemeye çalışarak, Doktor ve Hoca’nın büyük bir isteklilikle okuduğu, okuru da meraklarına ortak ettiği 6 Şubat 1914’te başlayıp 6 Mayıs 1914 tarihinde biten günlüklerle havacılık tarihimize tanıklık ediyoruz. Günlüklerin anlatıcı Şevket Kemal Bey’in son derece nahif diliyle; kitabın çerçeve anlatıcısı Doktor Mithat’ın alaycı, mizaha yatkın dili birbirine zıtlık oluşturarak üslup farkının belirginleşmesi sağlanıyor.

Günlüklerle yüz yıl önceki geçmişe gidiyor, rutin Mithat ve Murat Hoca buluşmalarıyla şimdiye dönüyor, kum gibi akışkan zamanda yolculuk ediyoruz. Çizgisel zaman bu zikzaklı gidiş gelişlerle kırılırken kitabın sonu bizi zamanlar üstü bir efsanesinin kollarına atıyor. Romanın destanlardan, efsanelerden, masallardan evrildiği bilgisinden yola çıkarsak Kum Tefrikaları’nda geçmişle ve şimdiyle örülü bu bağdaştırma, roman türüne bir saygı duruşu niteliği taşıyor.