Aşka psikoloji, felsefe, edebiyattan bakmak
Caner Almaz, Mesud Topal’ın yeni kitabı Ne Günah İşlediysek Yarı Yarıya üzerine yazdı.
“Aşk, istem dışı cereyan eden bir deneyim olduğu için zorlu bir süreç yaşatır. Kimse gönül rızasıyla âşık olmaz."
Mesud Topal’ın kaleme aldığı ve Destek Yayınları etiketiyle yayımlanan Ne Günah İşlediysek Yarı Yarıya, aşk olgusunun geçmişten günümüze farklı disiplinler içinde ve gündelik hayatımızdaki yerine bakıyor.
Yaratılış arketiplerinden efsanelere, sanatın her dalından psikolojiye dek kendine yer edinen ve gündelik yaşamdaki insanın hayatını şekillendiren en temel olgulardan birinin aşk olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bununla birlikte insanın varolduğu andan günümüze değin anlaşılması en zor olgudur da galiba. İnsanın nasıl âşık olduğu, iki insanın birbirine aynı anda aynı ya da benzer duygu yoğun durumu yaşamasını açıklamak için bilimden de faydalanıyoruz müzikten de, edebiyattan da nemalanıyoruz sinemadan da. Büyülü diyoruz, yakıcı diyoruz, kahreden diyoruz, tutkulu diyoruz. Aynı anda iki zıt köşelerdeki duygular temaşasını yaşatabilen bir olgudan bahsediyoruz. Anlaşılması zor ama insanlar âşık olmak, doğru ilişkiyi, doğru insanı bulabilmek için ömürlerini harcıyorlar. Kimileri buluyor, kimilerini bulduğunu zannediyor, kimileri de âşkın ne olduğunu bilmeden yok olup gidiyorlar.
Mesud Topal’ın kaleme aldığı ve Destek Yayınları etiketiyle yayımlanan Ne Günah İşlediysek Yarı Yarıya, aşk olgusunun geçmişten günümüze farklı disiplinler içinde ve gündelik hayatımızdaki yerine bakıyor. Biraz önce bahsettiğimiz gibi karmaşık bir olgu olan aşka psikoloji, felsefe, edebiyattan faydalanarak açılımlar getirmeye, ne olduğunu anlamaya, insanın ne aradığını ve neyle karşılaştığını göstermeye niyetleniyor.
“Aşk, istem dışı cereyan eden bir deneyim olduğu için zorlu bir süreç yaşatır. Kimse gönül rızasıyla âşık olmaz. Düşünüp taşınıp âşık olmaya karar vermez. Hatta öyle tuhaf bir deneyimdir ki âşık olacağın kişiyi seçemezsin. Sanki aşk dedikleri şeyin içinde bir tek sen yokmuşsun gibi.”
Mesud Topal, aşkın yaşattığı bu zorlu deneyim sürecinin anlaşılabilmesi ve rızamız dışında gelişen her şeyle baş edebilmemiz için farklı disiplinlerden önemli isimlerin dile getirdikleri, kaleme aldıkları ve akademik çalışmalardan faydalanılması gerektiğini dile getiriyor. Hayatımızı bunca etkileyen “hayati” bir olay için işi şansa bırakamayız diyor. Bu sebeple kitabı boyunca Sigmund Freud’a, Rollo May’e, Irvin D. Yalom’a, Engin Geçtan’a, Erich Fromm’a, Nietzsche’ye, Tolstoy’a, Dostoyevski’ye, Shakespeare’e, Gustave Flaubert’e, Cemal Süreya’ya, Nâzım Hikmet’e, Spinoza’ya, René Girard’a, Alain de Badiou’ya, Heidegger’e, Hannah Arendt’e, Simone de Beauvoir’a, Sartre’a başvuruyor ve onların eserlerinden aşka dair çıkarımları okurların önüne seriyor.
“Kısacası aşkı seçemeyiz. Aşk başımıza gelir, biz de aşka maruz kalırız. İki kimyasal maddenin teması gibi... Aralarında tepkime olursa olur, olmazsa olmaz. Neden olduğunu açıklayamadığımız gibi neden olmadığını açıklamak da kolay değildir,” diyor Mesud Topal ve bu Carl Gustav Jung’ın şu cümlelerine bağlıyor. “İki kişinin buluşması, iki kimyasal maddenin teması gibidir. Herhangi bir tepkime varsa, her ikisi de dönüşüm geçirir.”
Aşkın edebiyattaki işlenişini ve insan psikolojisinde doğurduğu öngörülemez davranışları göstermek için seçtiği iki eserse Edmond Rostand’ın Cyrano de Bergerac’ı ve Charlotte Brontë’nin ölümsüz eseri Jane Eyre. Her iki önemli yapıtta bir erkek ve bir kadın karakter üzerinden aşkın insanın hayatında kendisine ve topluma karşı davranışlarında doğurduğu değişiklikleri, öngörülmezliği, sınır tanımazlığı ve yaşattığı sancı dolu süreçlere rağmen vazgeçilmezliği gösteriyor.
Mesud Topal, önemli düşünürler, önemli metinler ve gündelik hayat içinde sıradan insanın uyumlandığı modernizmin getirdiği sorunlar üzerinden aşkı arayan insanın içinde bulunduğu durumu özetliyor. Ne Günah İşlediysek Yarı Yarıya, tarihin başladığı andan itibaren günümüze kadar etkisini ve büyüsünü kaybetmeyen bir olgu olan aşka, insanın ona yüklediği anlamlara bakan bir başvuru kitabı. İyi okumalar.
NE GÜNAH İŞLEDİYSEK YARI YARIYA
Mesud Topal
Destek Yayınları, 2024
Tür: Psikoloji
160 s.
