"İyi niyet" nasıl delirtir?
Sarı Duvar Kâğıdı ve Diğer Öyküler, yalnızca yazdıklarıyla değil aktivist kimliğiyle de tanınan Charlotte Perkins Gilman'ın yedi öyküsünü bir araya getiriyor.
Gilman, yaşadığı dönemin çok ilerisinde fikirlere sahip ve bu fikirleri eserlerine yüksek empati kabiliyetiyle aktaran, feminist edebiyatın ilk ve önemli isimlerinden.
Çalışmak yok. Sosyalleşmek yok. Yürüyüş yok. Yazmak yok. Sarı duvar kâğıdı var; saatler boyu bakmak serbest. Gilman, kadın hastaları dinlemek yerine ısrarla yatak istirahati öneren, dönemin cinsiyetçi tıp yaklaşımını topa tutuyor. Gilman'ın doğum sonrası deneyimlerinden de yararlanarak kaleme aldığı "Sarı Duvar Kâğıdı", yeni doğum yapmış bir annenin tedavi adı altında deyim yerindeyse hapsedilerek deliliğe sürüklenişini anlatan, feminist edebiyatın değerli bir örneği.
Charlotte Perkins Gilman 1860'ta Hartford Connecticut'ta doğdu. Çok kısıtlı bir eğitim gören Gilman, bir süre Rhode Island Tasarım Okulu'na gitti. 1884'te sanatçı Charles W. Stetson'la evlendi. Yazar bu evliliği süresince yazarlık kariyeri ile "ev kadınlığı" arasında melankolik gidip gelmeler yaşadı ve sonunda 1888'de kızıyla Pasadena'ya taşındı ve 1894'te eşinden ayrıldı. California'da olduğu 1892 yazında Sarı Duvar Kağıdı'nı kaleme aldı ve öykü The New England Magazine'de yayımlandı. Birçok feminist metnin ilham kaynağı olan öykü, otobiyografik izler de taşır. 1898'de yedi dile çevrilen ve tartışma yaratan bir manifesto niteliğindeki Kadın ve Ekonomi'yi yayımladı. Manifestosunda kadının anne ve eş olarak kısıtlanan yaşantısının romantikleştirilmesine karşılık ekonomik özgürlüğünü vurguladı. Amerikan edebiyatına 200'den fazla öykü kazandırdı, bu öykülerde kadının toplumdaki yerini, toplumsal cinsiyet rollerini ve kadın haklarının yetersizliğini ele aldı. 1909'dan 1916'ya aylık feminist makaleler ve kurgu eserler dergisi Forerunner'ın editörlüğünü üstlendi; 1915'te Woman's Peace Party'i kuran Jane Addams'a eşlik etti. 1935'te kanser olduğunu öğrendi ve yaratıcılığını etkileyeceği düşüncesiyle yaşamına son verdi.
SARI DUVAR KAĞIDI VE DİĞER ÖYKÜLER
Charlotte Perkins Gilman
Can Yayınları, 2021
Çeviri: Ayşen Taşkent Ekmekçi
Tür: Öykü
120 s.
