Beatrix Potter dünyası…

Songül Bozacı, çocuklar için hem resimleyip hem yazan ilk yazarlar arasında adı geçen doğa bilimci, yazar ve illüstratör Beatrix Potter üzerine yazdı.

Songül Bozacı

Çocuklar için kaleme aldığı Tavşan Peter Masalı’yla tüm dünyada tanınan Beatrix Potter, çocukluğundan itibaren hem hayvanları inceleme olanağı buldu hem de doğayı koruma bilincine erişti. Potter sadece yazar ve illüstratör değil, aynı zamanda saygıdeğer bir bilim insanı olarak kendini doğayı korumaya adamıştı. Otuzlu yaşlarından başlayarak masallar yazdı, çizimler yaptı. Ölümüne kadar üretkenliğini elden bırakmayan Potter, tüm malvarlığını İngiltere’de National Trust adında bir vakfa bağışladı. Şu sıralar ABD’de bir tiyatro oyunu ve İngiltere’de bir sergi ile adını duymaya devam ettiğimiz Beatrix Potter, yazdığı ve çizimlerini kendi yaptığı masalları da Eylül ayının başında Dinozor Çocuk’tan çıktı.

Doğaya dair ne varsa inceleyen ve seven bir yazar var karşımızda. Dünyanın en çok bilinen yazarlarından: Beatrix Potter. Kendisi ile ilgili bir arama yaptığınızda ilk karşınıza çıkan açıklama doğa bilimcisi olduğu ve yaşamının son anına kadar çevreci ve nesli tükenmekte olan hayvanlar için yaptığı mücadeleler olduğunu öğreniyoruz. Aynı zamanda çok iyi bir gözlemci olarak gördüğü her bir bitkinin ve çoğunlukla mantarları en gerçekçi detayları ile resimlemesi ile bilime olan katkıları muazzamdır.

Çocuklar için hem resimleyip hem yazan ilk yazarlar arasında geçiyor adı. Bu serüvene başladığında otuz beş yaşında olduğunu öğreniyoruz. Çocuklar için yazmada en büyük etkenin dinlediği, okuduğu ve kendisinin de oldukça ilgi alanına giren peri masalları olduğu gerçeği benim en çok ilgimi çeken detay oldu. Kendi yazmış olduğu masalları okuduğumda peri masallarının kurgusuna yakın bir kurgu ve onlar kadar akıcı olan anlatımı çok hoşuma gitmişti. E bir de gerçekçi ve herkesi büyüleyen çizimleri ile bezeli kitapları o dönemde eminim birçok çocuğu büyülemiştir.

Dinozor Çocuk bu seriyi kendi yeni tasarımları ve yeni çevirisiyle tekrar okuyucularıyla buluşturuyor. Her hikâyenin anlattığı ve aktardığı bir mesaj var. Çeviri olarak yetişkin gözüyle baktığımda beni hikâyelerin içine alıyor fakat bir çocuk gözüyle bakmaya çalıştığımızda bazı kavramlarda çocuklar bir yetişkine ihtiyaç duyabilecek diye düşünmekteyim. Ya da olaya iyi yanından bakarsak bilmediği kelimeyi araştırmak için bir sebep olacaktır.

Çocukluğu hayvanlarla geçen herkes gibi anlatılarında hep hayvanların olması kaçınılmazdır. Beatrix Potter da her masalında hayvanlar üzerinden çok başarılı anlatılar gerçekleştirmiş. Yarattığı tüm karakterler ile bir bağ kurabiliyor onların yaşadığı olayların içinde olabiliyor hatta duygularını birebir hissedebiliyorsunuz.

Tavşan Peter’in Masalı ilk yayınladığı ve dünyada en çok bilinen kitabı. Meraklı bir Tavşan çocuk Peter’in annesinin uyarılarına rağmen Çiftçioğlu’nun bahçesine girmesi ile gelişen bir öykü. Hayatın içinden bir anlatı aslında. Bu sefer yönümüzü insan olarak değil de bir hayvanın yaşayabileceği korkuya ve gerçekliğe çeviriyoruz.

Bay Balıkçı Jeremy’nin Masalı'nda Jeremy bir kurbağa ve göletin yakınlarında rutubetli bir evde yaşıyor. Yağmur damlalarından sonra balık tutmaya karar veriyor vermesine de kim av? kim avcı? Bazen hayatın gerçekleri ile yüzleşmek zorunda olduğunu anlıyor.

Tavşancık Benjamin’in Masalı Masallar arasında tanıdık olan karakterler var. Hatta birbirleri ile akraba olan tavşanlar gibi. Benjamin ilk hikâyede yer alan tavşan Peter’a yardım ediyor. Fakat hiç beklemedikleri bir engel ile karşılaşıyorlar. Çiftliğin kedisi. Yardımlaşmayı, çaresizliği ve dayanışmayı oldukça güzel aktaran bir hikâye.

Zıpzıp Tavşancıkların Masalı: Altı küçük yumoş yumoş tavşanın mışıl mışıl uyurken baş düşmanları Bay Çiftçioğlu’na yakalanmaları ve bu duruma gayet zekice çözüm bulan anne babalarının hikâyesi. Zor durumlarla başa çıkma ve olan biteni anlayabilmeleri için çocukların böylesi hikâyelere ihtiyaçları var.

Jemima Patırdak’ın Masalı: Canım Jemima bir çiftlikte yaşıyor ve bir türlü yumurtalarını bir arada tutarak kuluçkaya yatıp çocuk sahibi olamıyor. Çiftçi her gün yumurtalarını topluyor. O da karar alıyor çiftlikten uzakta bir yerde kuluçkaya yatacak fakat karşısına çıkan beyefendinin kurnaz bir Tilki olduğunu anlayamaması onun için bir sorun olacak mı? Yoksa çiftliğin akıllı köpeği olaya müdahil mi olacak? Pek sevdiğim masallardan biri oldu.

İki Kötü Farenin Masalı İki farenin oyuncak eve olan öfkesini okuyoruz. Ne demek yemeklerin hazır kutularda ve tabaklara yapışık olması? Kemirdikçe içinden alçıların çıkması? Önce, her şeye zarar veriyorlar fakat sonunda herkesi mutlu eden bir çözüm bulundu.

Zencefil ve Turşu’nun Masalı: Bir kedi ve bir köpeğin ticaret ile olan ilişkisini anlatıyor. Rakipleri de kimsenin gözünün yaşına bakmayan, asla veresiye vermeyen biri. Her şeyi veresiye veren ve kendileri de acıktığında satacakları ürünleri yiyen bu iki esnafın hikâyesi. Herkesin esnaf olamayacağını pek bir güzel ortaya koyuyor.

Samuel Kemanbıyık’ın Masalı: Aynı evde yaşayan kediler ve hayatlarında görmedikleri şişman bir farenin hikâyesi. Farenin eline düşün bir kedi yavrusu ve onu turta olmaktan kurtaran ailesinin hikâyesi. Fareler evi terk ediyor etmesine ama sonra nereye mi gidiyorlar? Tabi ki çiftçinin ağılına… Bütün bu olup bitenlerden sonra küçük yavru kedi büyüdüğünde dahi farelerden hep korkar oldu.

Bayan Parıl Pak’ın Masalı: Sanırım çocuklara bu kadar güzel temizlik ile bir bilgi aktarımı yapılırdı. Her şeyi parıl parıl yapmaya çabalayan bir Kirpi Hanım. Bütün hayvan dostlarının hatta mendillerini kaybeden insan dostunun bile eşyalarını temizleyerek karşılık beklemeden yardım ediyor.

Bayan Yumuk’un Masalı: Ateş başında ısınan bir kedi ile şakalaşmaya çalışan bir farenin hikâyesi… En kısa ve en yalın hikâye kitabı.

Her masal kitabının arka kapağında Beatrix Potter’in bir cümlesi var.

“Küçük çocukların dürüstlüğün, basit zevklerin tadını çıkarabilmesine en ufak bir katkım olabildiyse, iyi bir şey yapmışım demektir.”

Ben de bu seri ile sizi tanıştırabildiysem iyi bir şey yaptım demektir diyerek keyifli okumalar olsun isterim…

Beatrix Potter

Dinozor Çocuk

Çeviri: Duygu Gençağ – Nisan İğdem

Editör: Nihal Ünver