Yaratıcı bir sanatçının yoluna devam ederkenki ısrarı

Murathan Mungan’ın çeşitli tarihlerde farklı mekânlarda yaptığı dokuz konuşmanın metinleri Devam Ağacı kitabında bir araya geldi.

“Hayat devam ediyor.”

Bugüne kadar kim bilir kaç kişinin ağzından duyduğumuz bir sözdür bu. Filmlerde, romanlarda kim bilir kaç kez karşımıza çıkmıştır. Zamanla klişeleşmiş, ağızlara yerleşmiş bu sözün teselli etme gücü söylenen kişinin durumuna göre değişir, ama bu tür sözlerin uzun vadede sonuç verdiği de bilinir.

Daha önce de yazmışlığım, söylemişliğim vardır: Bir şeyin klişe olması onun doğru olmadığı anlamına gelmez. O söz kendi başına bir klişe olana kadar kim bilir kaç yaşam deneyiminden geçerek kaç olayda sınanmış, geçerliliği kaç kez kanıtlanmıştır.

Çocukluk ve gençlik yıllarımda sinemalarda filmin ortasında perdede beliren “Beş Dakika Ara”, “On Dakika Ara” yazılarıyla film arası verilirdi. O sırada frigo yenir, gazoz içilir, film hakkında gevezelik edilirdi. İkinci yarının başlayacağını bildiren gong sesinden sonra salon kararır, bu kez de perdede “Filmin Devamı” yazısı belirirdi. Sonunda kahramanlarımızdan biri ölüyorsa ya da oğlanla kız evleniyorsa artık filmin devamı olmazdı. Ölüm de evlilik de birer sondu. Perdedeki hayatın sonu. Bazı sinemalar cumartesi pazarları daha çok seyirci çekmek için aynı biletle dört film birden seyredeceğiniz seanslar için afiş tahtalarına, kapılarına “Dört Film Devamlı” yazısı asarlardı. Gazetelerde, dergilerde “tefrika edilen” romanların bölümlerinin sonunda “Devamı yarın”, “Devamı haftaya” diye yazılırdı. Bir bütüne ulaşmayı amaçlayan her şeyin devamlılık esasına dayandığı düşüncesi aklımıza ve hayatımıza gündelik yaşantının bu tür ayrıntılarıyla iyice yerleşirdi.

Devam Ağacı, Murathan Mungan’ın çeşitli tarihlerde farklı mekânlarda yaptığı dokuz konuşmanın metinlerini bir araya getiriyor. Mungan’ın genel olarak hayatta ve sanatta kendine dert edindiği meselelere, temel ölçütlerine, yazı dünyasının temalarına ilişkin aydınlatıcı ipuçları taşıyan, sosyolojik bir kadraja alınmış metinler bunlar.

Devam Ağacı metinleri okura kendi dünyasını oluşturabilmiş yaratıcı bir sanatçının yoluna devam ederkenki ısrarını gösteriyor; yıllara yayılmış hassasiyetlerin, dikkatlerin üzerinden geçiyor, bazen de bunların altını çiziyor.

Murathan Mungan, 21 Nisan 1955 Istanbul doğumlu. Mardinli. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü'nü bitirdi. İlkin çeşitli dergi ve gazetelerde yazıları ve şiirleriyle görünen yazarın ilk kitabı 1980'de yayımlanan Mahmud ile Yezida'dır. Daha çok şiirleri, hikâyeleri, roman ve oyunlarıyla tanınan Murathan Mungan aynı zamanda radyo oyunu, film senaryosu, şarkı sözü yazdı. Çeşitli alanlara dağılmış yirmi yıllık çalışmalarından yaptığı özel bir seçmeyi Murathan '95'te topladı. Dünya edebiyatından öyküleri, denemeleri bir araya getirdiği seçkiler hazırladı; çeşitli yazı ve denemelerini kitaplaştırdı. 2000 öncesinde çıkardığı tüm şiir kitaplarını içeren 13+1 toplamından sonra 2002 yılında yedi öykünün yedi kitapçık olarak bir kutu içinde yer aldığı 7 Mühür'ü yayımladı.

2005'te, "ellinci yaşı" için hazırlanmış özel bir basım olarak yayımlanan Elli Parça, Mungan'ın ileride kitap olarak yayımlanacak dosyalarından farklı türlerde parçalar içeriyordu. Değişik kitaplarından seçtiği şiir ve öykülerini Doğduğum Yüzyıla Veda, Doğu Sarayı gibi her biri ayrı bir bağlam gözetilerek hazırlanmış seçkilerde topladı. Kürtçeye çevrilen şiirlerini bir araya getiren Li Rojhilatê Dilê Min / Kalbimin Doğusunda kitabı Türkçe-Kürtçe olarak çift dilde basıldı. Büyümenin Türkçe Tarihi, Bir Dersim Hikâyesi gibi çeşitli yazarların katkılarıyla biçimlenen bağlamsal seçkiler hazırladı.

DEVAM AĞACI

Murathan Mungan

Metis Kitap, 2021

216 s.